Oma geeft raad

Gepubliceerd op: 30 oktober 2015

Schaapjes tellen, een paar druppels lavendelolie op de polsen wrijven… of een beker warme melk drinken voor het slapen gaan? Het is zo’n advies dat je van oma krijgt, een tip die voorkomt in de talloze lijstjes op het internet. Drink jij wel eens een beker warme melk tegen bedtijd omdat dat zou helpen bij een goede nachtrust? Is dat een van de vele slaapfabels of klopt die volkswijsheid?

Melk zit vol met stoffen die iets met slaperigheid van doen hebben en dat verklaart de oorsprong van het verhaal. Koemelk bevat veel tryptofaan, een slaapbevorderend aminozuur. Tryptofaan is essentieel voor de vorming van serotonine, een boodschapperstof in de hersenen die het slaap-waakritme (mede) reguleert. In melk zit ook melatonine, een hormoon dat het lichaam slaperig maakt. Bovendien kan uit het belangrijkste melkeiwit lactium worden gewonnen, een stof met een rustgevend effect.

Dus… melk als alternatief voor de slaappil? Nee helaas. Er zit inderdaad veel tryptofaan in, maar bij lange na niet genoeg om ’s avonds van een enkele beker effect te kunnen hebben.

In een beker melk van 200 ml zit 91 mg tryptofaan. Tryptofaan zou pas een effect in het lichaam hebben bij een minimale dosis van 1 gram; daarvoor zijn dus 11 bekers nodig. Niet te doen… en bovendien heb je dan wel heel veel plaspauzes die de nachtrust zouden verstoren.

Dan het slaaphormoon melatonine. Dat wordt ’s nachts aangemaakt, ook door koeien. Vandaar dat een Duits melkbedrijf een paar jaar geleden nachtmelk op de markt bracht, melk van koeien die ’s nachts zijn gemolken. Daar zit inderdaad meer melatonine in. Afhankelijk van de periode waarin de koe wordt gemolken, bevat het twee tot drie keer zo veel melatonine. Maar dan nog: de inname per beker melk komt in het meest gunstige geval uit op 5,2 nanogram per beker. Dat is een paar honderdduizend keer minder dan de (minimale) dosering van 1 mg in een melatoninetablet. Daar valt niet tegenop te drinken.

Het rustgevende lactium, tot slot, werd tien jaar geleden door Friesche Vlag beproefd in een slaapbevorderende melk, die de naam Slaap Lekker kreeg. Maar deze verdween alweer snel uit de schrappen omdat het effect van die lactium-melk erg klein was.

Toch blijkt oma’s advies geen complete onzin. Of het nu gewone melk is of verrijkte melk, de totale slaaptijd zou verlengd worden met gemiddeld een half uur.

Dat ligt alleen niet aan de stofjes in de melk maar aan een heel ander effect vermoedt universitair hoofddocent Katja Teerds (Wageningen Universiteit): een volle maag maakt slaperig.

Denk aan het duf makende effect van een stevige lunch. Als je om 6 uur ‘s avonds eet en daarna niet meer, heb je trek als je naar bed gaat, en wie honger heeft, slaapt minder goed.

Een volle maag zet in de hersenen verzadigingsmechanismen in gang waardoor de slaap makkelijker komt.

Vlak ook de psychische component niet uit. Het drinken van een warme drank werkt kalmerend en daar kun je best baat bij hebben. Alleen hoeft dat niet per se melk te zijn. Mogelijk speelt ook het ritueel een rol dat hoort bij het drinken van warme melk. Regelmaat is een belangrijke voorwaarde voor een goede slaap. Kinderen slapen beter als bij bedtijd een vast patroon wordt gevolgd: voorlezen bijvoorbeeld en daarna een slaapliedje. Voor volwassenen is dat niet anders.

Tags: Mind Balance