En waarom kies je dat?

Gepubliceerd op: 04 september 2015

Jaren terug…. Ik denk dat ik een puber was…. Toen nam ik geen boter op brood en ging er zo min mogelijk vet, het liefst helemaal niets, in de pan om het magere stukje vlees of vis te bakken. Dit duurde maar een paar jaar. Al zeker 20 jaar gaat er op elke boterham, en ik eet er minimaal 7 op een dag, halvarine en gebruik ik bij de bereiding van de warme maaltijd olie of vloeibare margarine.

En jij? Besmeer jij je boterham met margarine of halvarine en gebruik je bakboter om het vlees in te bruinen? Ik las dit weekend een stuk in de Volkskrant. Als het aan al die gezondheidsgoeroes ligt, kies jij voor olijfolie en is het overbodig om je brood te besmeren. Olijfolie bevat inderdaad gezonde onverzadigde vetzuren. Maar olie heeft ook een nadeel: er zit verder weinig in, terwijl aan margarine en halvarine vitamine A en D is toegevoegd.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de boter zo duur dat arme gezinnen op goedkopere margarine overstapten. Er ontstond bezorgdheid over vitaminetekorten. Boter, gemaakt van dierlijke vetten, bevat vitamine A en D maar in margarine, gebaseerd op plantaardige vetten, ontbreken die. Sinds het Margarinebesluit van 1961 wordt aan margarine verplicht vitamine A en D toegevoegd. Ook de minder vette halvarine, die later op de markt kwam, wordt daarmee verrijkt. Een eenvoudige manier om de inname van vitamines op peil te houden. Loop je nu kans op tekorten als je de olijfolie omarmt?

Vitamine D is een van de weinig vitamines die het lichaam zelf kan maken. Onder invloed van zonlicht wordt in de huid vitamine D gevormd. Daarnaast levert de voeding vitamine D. Denk bijvoorbeeld aan vette vis, zoals haring, zalm en makreel. Ook leveren vlees en eieren wat vitamine D, maar een stuk minder.

Per dag heb je 10 microgram vitamine D nodig. Gemiddeld haal je er 7 uit zonlicht en 2-4 uit voeding. Schrap je alle boter, margarine en halvarine van het menu dan scheelt dat al snel 2 microgram. Dat beetje kan net van belang zijn, zeker in de winter en voor mensen die niet vaak buiten komen.

De aanbeveling van vitamine A is 700 microgram per dag. Bakken en smeren met boter, margarine of halvarine levert een paar honderd microgram per dag op. Doe je dit niet, dan moet je de vitamines elders vandaag halen. Eet meer vis en zuivel, doe af en toe lever(worst) op brood of neem een ei. Ook groenten en fruit zijn leverancier omdat ze provitamine A bevatten, dat in het lichaam wordt omgezet.

In ontwikkelingslanden is door ondervoeding sprake van een chronisch gebrek aan vitamine A, wat leidt tot een verzwakt immuunsysteem en blindheid. In de westerse wereld is de inname hooguit wat te laag.

Misschien een idee om voor de zekerheid ook olijfolie te verrijken met vitamine A? In ontwikkelingslanden gebeurt dat al, maar in de westerse wereld is dat vermoedelijk geen goed idee. Verrijking van voedingsmiddelen gebeurt pas als de hele bevolking anders gaat eten en er tekorten dreigen te ontstaan. Daar zijn nog geen aanwijzingen voor.

Van vitamine A krijg je bovendien snel te veel binnen. Rijkelijk gebruik van verrijkte olijfolie kan gauw een overdosis opleveren. Dat is ongezond, vooral voor zwangere vrouwen en jonge kinderen.

Niet voor niets wordt op crèches een dagelijkse boterham met leverpastei afgeraden.

En wat ik nu doe? Ik eet dus nog steeds mijn boterham (dun) besmeerd met halvarine. Bak mijn vlees in een beetje vloeibare margarine en bak ik aardappeltjes, dan giet ik een beetje olie in de pan. Volgens mij kom ik niets te kort!

Tags: eetgewoonte, Mind Balance, verantwoord eten, voedingsadviezen